سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بار دیگر گزارش‌ها در باره توافق موقت با رژیم ایران را «نادرست» خواند و گفت: هدف اصلی سیاست ما تضمین این مهم است که جمهوری اسلامی هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند. بنابراین ما فعالیت‌های غنی‌سازی در ایران را زیر نظر داشته‌ایم. بر این باوریم که دیپلماسی بهترین راه برای کمک به دستیابی به این هدف است، اما در حال آماده شدن برای همه گزینه‌ها و موارد احتمالی هستیم.
این در حالیست که منابع نزدیک به رایزنی‌ها اعلام کردند که دولت بایدن بی سر و صدا مذاکرات با رژیم ایران برای آزادی گروگان های آمریکایی و مهار برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را از سرگرفته است.
لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال در این باره نوشته: واشنگتن در شرایطی که درگیر جنگ اوکراین است از وقوع بحران در خاورمیانه هراس دارد. یکی از مقام‌های ارشد دولت بایدن گفته که اقدامات خاص ایران می‌تواند ما را در موقعیت خطرناکی قرار دهد، این واقعیتی است که در غرب به خوبی از آن آگاه هستند.
ایران فعالیت هسته‌ای‌اش را گسترش داده و بیش از دو سال است که اورانیوم با غنای 60 درصدی را انباشته است. مقام‌های آمریکایی می گویند که ایران در حال حاضر مواد کافی برای گریز هسته ای را داراست؛ مقام های غربی نگران هستند که اقدامات ایران برای تولید مواد شکاف پذیر زمینه ساز بحرانی جدی در خاورمیانه شود. اسرائیل گفته است که سطح پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند موجب حمله نظامی شود.
فعلا براساس گزارش ها، علی باقری، مذاکره کننده اصلی ایران روز دوشنبه با مقام های ارشد بریتانیا، فرانسه، آلمان ( تروئیکای اروپایی) در ابوظبی دیدار داشته است. علی واعظ، فعال در گروه بین المللی بحران در این باره گفت که هدف اصلی تعامل ها در هفته های اخیر، خواه از جانب آمریکا باشد یا تروئیکای اروپایی، جلوگیری از تشدید تنش ها است.
موانع پیش روی بایدن
دولت بایدن تمایل دارد تا با نزدیک شدن به مبارزات انتخاباتی‌اش، رایزنی‌ها با ایران را در صدر دستور کار سیاسی‌اش قرار ندهد. هرگونه توافق رسمی -حتی تفاهمی کم‌تر رسمی با ایران که به نظر می‌رسد بسیار متحمل تر به نظر است- می‌تواند در کنگره مورد بازنگری قرار بگیرد؛ جایی که جمهوری‌خواهان و و برخی دموکرات‌ها به شدت مخالف توافق هسته‌ای با ایران هستند. حتی تفاهم غیررسمی با ایران و برداشتن گام‌های محدود و برگشت پذیر در ازای محدود کردن تحریم‌ها نیز با انتقادهای جدی روبر شده است، بالاخص آن که نتانیاهو روز سه‌شنبه اعلام کرد که کابینه‌اش به چنین توافقی متعهد نخواهد بود.
تماس‌ها به معنای مذاکره نیست
لارا روزن، روزنامه نگار آمریکایی هم در حساب کاربری خود در دیپلماتیک نوشته: از آنجایی که ایالات متحده فرصتی برای دستیابی به پیشرفت دیپلماتیک جهت احیای توافق هسته‌ای 2015 نمی‌بیند، منطقی است که تلاش کند تا با ایران تماس داشته باشد. یکی از منابع فعال در حوزه دیپلماسی و آگاه به این موضوع بر این باور است که وضعیت از کنترل خارج شده است. به باور او، این که دو طرف قصد و نیت یکدیگر را حدس بزنند، هولناک است. از همین رو طرف مقابل بهتر است دقیقا بداند که در صورت انجام مراحل یا اقدامات خاص چه چیزی در انتظارش است. این منبع افزود، تماس‌ها به معنای مذاکره نیست. گاهی اوقات در فرایند رایزنی‌ها زمانی که راهی برای حل وفصل شرایط وجود ندارد، هدف این است که بحران را مهار کنید تا مطمئن شوید که به نقطه‌ای بی بازگشت خواهید رسید.
مکتوب نبودن توافق آن را به شدت شکننده می کند
رحمان قهرمانپور کارشناس مسائل بین الملل در رشته توئیتی نوشت: به نظر می رسد خبر آقای فلاحت پیشه نماینده سابق مجلس درباره اینکه ایران و آمریکا به جای توافق مکتوب به نوعی تفاهم نانوشته روی خواهند آورد درست است. در این صورت ارزیابی تهدیدات و فرصت های این توافق برای ایران اهمیت زیادی دارد:
۱) مکتوب نبودن توافق هم فرصت است هم تهدید. فرصت است چون ایران زیر بار تعهد مکتوب نمی رود و درصورت تخلف آمریکا، می تواند به تفاهم عمل نکند. تهدید است چون ممکن است آمریکا هم بخاطر داشتن قدرت بیشتر به تفاهم عمل نکند اما در رسانه و افکار عمومی ایران را مقصر جلوه دهد.
۲) مکتوب نبودن توافق آن را به شدت شکننده می کند. حتی ممکن است این تفاهم خیلی زودتر از آنچه تصور می شود بهم بریزد.
۳) به دولت رئیسی فرصت می دهد تا در برابر منتقدان بگوید زیر بار تعهد حقوقی خاصی نرفته و بر خلاف قبلی ها تعهدی را نپذیرفته است. اما در مقابل منتقدان خواهند گفت امتیاز خاصی هم نگرفته است.
۴) هم آینده تحریم ها و هم نفع بردن اقتصادی از تفاهم پادرهوا خواهد شد. یعنی ساختمان تحریم ها از نظر حقوقی تضعیف نمی شود. در حالی که برجام از نظر حقوقی ساختار تحریم ها را تضعیف کرد.
۵) اگر پول های بلوکه شده برای خرید غذا و دارو باشد، دفاع کردن از این امتیازات کار بسیار دشواری است.
۶) موضوعات مهم پادمانی outstanding issues میان ایران و آژانس بایگانی می شود اما حل نمی شود.
۷) درباره سرنوشت اورانیوم ۶۰% و ۲۰%، خبری به بیرون درز نکرده است. برخی ها می گویند سانتریفیوژها به انبار منتقل می شوند.
