به گفته دادستان نظامی سیستان و بلوچستان برای حوادث جمعه خونین زاهدان سه پرونده تشکیل شده که احکام هیچکدام هنوز قطعی یا روشن نیست. در این روز نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در سرکوبی خونین بیش از ۱۰۰ نفر را کشتند.حسینعلی میر، دادستان نظامی سیستان و بلوچستان روز چهارشنبه ۳۱ خرداد در نشستی خبری گفت سه پرونده برای رویدادهای جمعه هشتم مهر سال گذشته در زاهدان تشکیل شده است. خبرگزاری ایرنا به نقل از او نوشت که پرونده نخست مربوط به احکام ۱۵ نفر از متهمان است که به گفته او اواخر سال گذشته کیفرخواست آنها به دادگاه ارسال و احکام این افراد نیز صادر شده اما فعلا در مرحله تجدید نظر خواهی قرار دارد و حکم نهایی روشن نیست.

پرونده دوم برای ۱۱ نفر از متهمان جمعه خونین زاهدان تشکیل شده که بنا بر گزارش دادستان نظامی این استان “اقدام به تیراندازی کرده” و “تیراندازی آنها منجر به قتل نیز شده است”، اما تعدادی از شاکیان با وجود آنکه احضار شده بودند، مراجعه نکرده و”آن تعدادی که نیز مراجعه کردند از اولیای دم نیز یا گواهی انحصار وراث را ارائه ندادند یا مراجعه نکردند”.

او در ادامه گفته است: «برخی از مجروحین این حادثه نیز به دلیل طول درمان هنوز نظر نهایی پزشکی قانونی را دریافت نکردند به طوری برخی نواقص دیگر نیز این پرونده داشته که اواخر سال گذشته با کیفر خواست به دادگاه ارسال شده اما چون نواقصی از این دست داشت دادگاه نتوانست رای نهایی را صادر کند.»

بیشتر بخوانید:”هر چه فشار بیشتر شود بلوچ‌ها بیشتر اعتراض می‌کنند”

به دلایلی که دادستان نظامی سیستان و بلوچستان برشمرده، این پرونده مجدد به دادسرا بازگشت داده شده “تا نواقص برطرف و بعد مجدد برای رسیدگی به کیفر خواست به دادگاه ارسال شود.”

و بالاخره پرونده سوم که درباره فرماندهانی است که به گفته او “اقداماتی نظیر ترک فعل، عدم رعایت نظامات دولتی و گزارشات خلاف واقع داشتند”. برای این عده کیفر خواست تشکیل شده و “جلسات آن نیز برگزار شده که استعلاماتی دارد که در حال انجام است و به محض دریافت پاسخ استعلامات احکام آنها نیز صادر خواهد شد”.

روز جمعههشت مهر سال گذشته نمازگزارانی که پس از خطبه‌های عبدالحمید در زاهدان در اعتراض به “تجاوز یک فرمانده پلیس به یک دختر نوجوان” دست به اعتراض زده بودند با شلیک مستقیم مأموران حکومت روبرو شدند.

این واقعه که به “جمعه خونین زاهدان” معروف شده به کشته شدن حدود ۱۰۰ نفر منجر شد که حداقل ۱۰ نفر از آنان کودک بودند. دستکم ۳۰۰ شهروند دیگر نیز مجروح شدند. .

یک ماه پس از این واقعه فرماندار نظامی زاهدان و رئیس کلانتری ۱۶ این شهر از کار برکنار شدند. عبدالحمید در آن زمان نیز خواهان مجازات عاملان و عامران این حادثه شده بود. از آن تاریخ به بعد هر جمعه در زاهدان، راهپیمایی‌های اعتراضی صورت می‌گیرد.

بیشتر بخوانید:احضار چند وکیل و صدور ۲۶ کیفرخواست برای جمعه خونین زاهدان

اردیبهشت سال جاری رییس سازمان قضایی نیروهای مسلح از صدور کیفرخواست برای ۲۶ نفر در جریان حوادث “جمعه خونین زاهدان” خبر داد. احمدرضا پورخاقان درباره اتهامات این ۲۶ نفر گفته بود که اتهام ۱۱ نفر از متهمان ” تیراندازی منتهی به قتل و جرح است و برای ۱۵ نفر به اتهام سوءاستفاده از موقعیت شغلی، تیراندازی بر خلاف مقررات، لغو دستور و ترک فعل‌هایی که اتفاق افتاد کیفرخواست صادر شده است”.

اکنون اما گفته می‌شود که برای این ۱۱ متهم پرونده جدیدی تشکیل می‌شود.

رئیس پلیس راهور ایران می‌گوید میانگین سالانه تلفات حوادث رانندگی در کشور حدود ۱۶ هزار نفر است. خودروهای غیرایمن، جاده‌های غیراستاندارد و عدم رعایت مقررات از عوامل این روند معرفی می‌شوند.به گفته کمال هادیان‌فر، رئیس پلیس راهور ایران سالانه به طور متوسط حدود ۱۶ هزار نفر در حوادث رانندگی در ایران جان خود را از دست می‌دهند و “هیچ راهکاری برای جبران خسارت معنوی به جان‌باختگان حوادث جاده‌ای ارائه نشده است.”

او این آمار را چهارشنبه ۳۱ خرداد در نشست “شورای راهبری کاهش تصادفات آذربایجان شرقی” ارائه کرد. بنا بر همین آمار ۹۶ درصد از حمل‌ونقل در ایران زمینی است و در سال گذشته ۷/۶ میلیارد تردد در ۲۹۷ هزار کیلومتر راه‌های این کشور ثبت شده است. ۳۵ درصد وسایل نقلیه ایران “در سن فرسودگی و اسقاط قرار دارند”. به گفته رئیس پلیس راهور ۵۲۰۰ “نقطه حادثه‌خیز” در ایران وجود دارد که ۲۰۰۰ نقطه آن شهری و ۳۲۰۰ نقطه آن جاده‌ای است.

خبرگزاری ایسنا به نقل از هادیان‌فر نوشته است که میزان مرگ ناشی از تصادفات رانندگی در سال‌های ۸۱ تا ۸۳ افزایش داشته، پس از آن تا ۱۳۹۵ روند کاهشی طی کرده و از آن به بعد دوباره رو به ‌افزایش گذاشته است. بنا بر گزارش در سال گذشته ۱۹هزار و ۴۵۰ نفر در حوادث رانندگی جان‌باخته‌ و ۳۷۸ هزار مجروح شده‌اند. کمال هادیان‌فر می‌گوید اگر این وضع “کنترل نشود شاهد افزایش آمار تلفات جاده‌ای خواهیم بود”.

احسان مؤمنی، معاون آموزش و فرهنگ ترافیک نیز گفت سال گذشته ۲۳۵ نفر از ساکنان تهران در تصادفات کشته شدند که ۵۱ درصد از آنها در بزرگراه‌ها بوده است.

به گفته او در دوماهه سال جاری ۴۳ نفر از عابران پیاده در تصادفات جان خود را از دست داده اند که ۶۷ درصد از آنها در حال تردد در بزرگراه‌ها بوده‌اند. بسیاری از قربانیان کارگران شهرداری بوده‌اند که “در ساعات تاریکی، در دقایق ابتدایی صبح و ساعات پایانی شب” و “به علت نداشتن دید کافی از سوی رانندگان” قربانی شده‌اند.

وسایل نقلیه و راه‌های غیر ایمن، بی‌اعتنایی به قوانین

رئیس پلیس راهور گفته است پنج عامل یعنی “مدیریت، راه، وسیله نقلیه، انسان و آموزش” در کاهش یا افزایش حوادث رانندگی نقش دارند.

اردیبهشت امسال، انصاف نیوز به نقل از تیمور حسینی، جانشین رئیس پلیس راهور فراجا نوشت: «سهم خطای انسانی در تصادفات جاده‌ای ۲۹ درصد، سهم راه ۲۰ درصد و سهم خودرو به‌ویژه خودرو‌های ایرانی مانند پراید و پژو ۵۱ درصد بوده است که متأسفانه رقم قابل‌توجهی از سهم این تقصیر‌ها به راه و خودرو اختصاص دارد.» به گفته او در خودرو‌هایی که در ایران در‌حال تولید و مونتاژ هستند، “هیچ‌گونه ایمنی” را نمی‌تواند دید.

تیمور حسینی در انتقاد از وضعیت راه‌ها گفت: «از حدود سه‌هزارو ۵۰۰ نقطه حادثه‌خیز، رفع خطر ۸۷۷ نقطه پرتصادف شناسایی شده که نیازمند پنج هزار میلیارد تومان اعتبار و دو سال زمان است، اما تاکنون این مبلغ به سازمان راهداری پرداخت نشده است.» او تاکید می‌کند که اصلاح این نقاط، می‌تواند بخش قابل‌توجهی از تصادفات جاده‌ای را کاهش و ایمنی راه‌ها و جاده‌های کشور را افزایش دهد.

بیشتر بخوانید‌:مرگ ۸۷۱ تن در صحنه تصادفات نوروزی، پراید و پژو مرگبارترین خودروها

جانشین رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی ایران علاوه بر موارد بالا به وسایل نقلیه، بازدارنده‌ نبودن جرایم رانندگی و مجازات‌های جایگزین آن، کمبود دوربین‌ها و عدم فرهنگ‌سازی بیشتر در میان شهروندان اشاره کرد.

خبرگزاری تسنیم نیز در گزارشی در همین ماه به آمار رسمی پلیس اشاره کرد و نوشت که عامل ۳۴ درصد از فوتی‌ها در تصادفات، کیفیت خودروها است: «پلیس بارها اعلام کرده است که در تصادف بین دو خودروی ایرانی و خارجی، خودروی ایرانی تا وسط جمع می‌شود اما خودروی خارجی تنها کمی خط‌ وخش برمی‌دارد!»

بیشتر بخوانید:رییس پلیس راهور: خودروی ملی به معنای واقعی در کشور نداریم

در گزارش‌ها همچنین به سرعت بالا، حواس پرتی، استفاده از تلفن همراه هنگام رانندگی، به عبارتی عدم رعایت قوانین به شکل ویژه اشاره شده است.

آمار آلمان چه می‌گوید؟

تازه‌ترین آمار درباره حوادث رانندگی در آلمان در فوریه و مارس سال جاری میلادی منتشر شده که میزان تصادفات در سال گذشته در این کشور را نشان می‌دهد.

طبق گزارش اداره آمار آلمان، پلیس این کشور در سال ۲۰۲۲ در مجموع حدود دو میلیون و ۴۰۰ هزار تصادف جاده‌ای را ثبت کرد که حدود چهار درصد بیشتر از سال ۲۰۲۱ بوده‌است. در سال گذشته ۲۷۸۲ نفر در حوادث رانندگی در آلمان جان باختند که ۲۲۰ نفر بیش از سال قبل از آن بوده است.

۳۵ هزار و ۸۰۰ نفر در تصادفات مجروح شده‌اند که ۱۱ درصد بیشتر از سال قبل، اما هفت درصد کمتر از سال ۲۰۱۹ بوده است. دلیل اصلی کاهش قابل توجه تصادفات در سال های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ احتمالا پاندمی کرونا است که منجر به کاهش شدید تردد شد.