در کنفرانس مطبوعاتی اعضای کمیته حقیقت‌یاب بر استقلال این کمیته از سازمان ملل و شورای حقوق بشر تاکید شد. این کمیته هفت نامه و ۲۰ سوال برای مقامات ایران فرستاده که همگی بدون جواب مانده‌اند.کنفرانس مطبوعاتی اعضای کمیته حقیقت‌یاب برای ایران پس از جلسه شورای حقوق بشر سازمان ملل تشکیل شد.
در این کنفرانس سارا حسین، رییس این کمیته، شهین سردارعلی و ویویانا کرستیچویچ، دیگر اعضای آن شرکت داشتند.
شهین سردارعلی در ابتدای کنفرانس مطبوعاتی به این نکته اشاره کرد که اخبار اعتراضات ایران دیگر همانند گذشته تیتر اخبار بین‌المللی نیست اما “نقض حقوق بشر در ایران، ارعاب خانواده‌ها و دستگیری معترضان همچنان ادامه دارد”.
او گفت بر اساس آمارهای رسمی دولت ایران ۲۲ هزار نفر بازداشت شده‌اند اما تعداد واقعی بازداشتشدگان بسیار بیشتر از اینهاست و هیچ اطلاعات دقیقی درباره ماهیت اتهامات آنها در دست نیست.
بیشتر بخوانید: گزارش کمیته حقیقت‌یاب: آمار واقعی زندانی‌ها بسیار بیشتراست
سردارعلی نگرانی دیگر این کمیته را شرایط عفو بازداشتشدگان عنوان کرد و افزود: «از آنها خواسته شده ابراز پشیمانی کنند و تعهد کتبی بدهند که دیگر دست به اعتراض نمی‌زنند و اعمال گذشته را تکرار نمی‌کنند. در این باره به شورای حقوق بشر هم گزارش داده‌ایم.»
او همچنین به اذیت و آزار خانواده‌های کودکان کشته شده در جریان اعتراضات اشاره کرد که احتمالا منظورش خانواده کیان پیرفلک باشد که پسرعموی مادرش را نیز ماموران امنیتی به ضرب گلوله کشتند و مادرش را از کار اخراج و مورد حصر خانگی قرار دادند.
شهین سردارعلی با اشاره به اعدام هفت معترض و صدور حکم اعدام برای ۲۴ نفر دیگر از مقامات ایران خواست تا بازداشتشدگان را اعدام نکنند و پرونده‌های قضایی آنها را در اختیار کمیته حقیقت‌یاب قرار دهند تا این کمیته ببیند این احکام بر اساس چه اتهاماتی صادر شده‌اند.
اهمیت ارتباط با مقامات ایران
سارا حسین رییس کمیته حقیقت‌یاب در کنفرانس مطبوعاتی به اهمیت و ارزش ارتباط این کمیته با مقامات ایران پرداخت و دلیل درخواست‌های مکرر کمیته برای سفر به ایران را همین موضوع دانست. او گفت در این ارتباط هفت نامه به مقامات ایران فرستاده‌اند اما هیچ جوابی نگرفته‌اند.
خانم حسین به انتصاب نماینده رییس جمهور ایران برای بررسی اعتراضات اخیر اشاره کرد و گفت در مکاتبه با او به موضوع بازداشت‌های خودسرانه، اعدام‌ها، قوانین حجاب اجباری و کشتار کودکان اشاره کرده‌اند اما هنوز پاسخ نگرفته‌اند.
رییس کمیته حقیقت‌یاب همچنین ارتباط با مردم ایران و شاهدان عینی در داخل ایران را بسیار مهم دانست و گفت پرسش‌های زیادی هست که تنها در این ارتباط‌ها می‌تواند پاسخ داده شود.
بیشتر بخوانید: فراخوان کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل برای ارسال شواهد و اطلاعات
سارا حسین مهم‌ترین چالش را این دانست که “نمی‌توان به ایران رفت”. او گفت اکثر کسانی که باید با آنها صحبت کنیم در ایران هستند اما هنوز جوابی درباره سفر به ایران از مقامات جمهوری اسلامی نگرفته‌ایم.
او چالش دوم را تامین امنیت کسانی دانست که با این کمیته همکاری کرده و اطلاعات در اختیار اعضای آن گذاشته‌اند. او گفت با توجه به ارعاب خانواده‌های کشته‌شدگان و دستگیرشدگان در ایران این موضوع برای کمیته اهمیت زیادی دارد.
سومین چالش کمیته حقیقت‌یاب از نظر رییس این کمیته “کارزار ضداطلاعات و روایات عجیب و غریب و اطلاعات غلط” است.
او در پاسخ به پرسش دیگری درباره ارتباط با جامعه بین‌الملل به جلسه امروز شورای حقوق بشر اشاره کرد و گفت: «شما دیدید که در جلسه امروز واکنش دولت‌ها کاملا قطب‌بندی‌شده بود. دنیا دوقطبی شده است و ما باید در این دنیای دوقطبی اصول جهان‌شمول حقوق بشر را پیاده کنیم.»
گزارش ۳۷ صفحه‌ای مقامات ایران به کمیته
شهین سردارعلی در پاسخ به پرسشی درباره عدم همکاری دولت ایران با کمیته و امیدواری به موفقیت ماموریت این کمیته گفت این اولین بار نیست که دولت‌ها با کمیته‌‌های حقیقت یاب همکاری نمی‌کنند خیلی از کشورها حاضر به همکاری با چنین نهادهایی نیستند.
او اما تاکید کرد: «راه‌های متعددی برای دسترسی به اطلاعات وجود دارد و ما همچنان می‌توانیم بیطرفی و استقلال خودمان را حفظ کنیم.»
ویویانا کرستیچویچ نیز در این باره گفت اینطور نبوده که کمیته هیچ ارتباطی با مقامات ایران نداشته باشد. او گفت: «ما ۳۷ گزارش درباره اعتراضات از ایران دریافت کردیم و ۲۰ سوال درباره این گزارش‌ها برای مقامات ایران فرستادیم که هنوز جواب این سوال‌ها را دریافت نکرده‌ایم اما مطمئن هستیم که حسن نیت ما می‌تواند منجر به پاسخ دادن دولت ایران شود.»
بیشتر بخوانید: موضوع سرکوب معترضان ایران در نشست شورای عالی حقوق بشر سازمان ملل
سارا حسین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه در صحبت با کمیته ایرانی برای بررسی اعتراضات چه نکاتی مطرح شده گفت: «ما دیروز (یک روز پیش از برگزاری جلسه شورای حقوق بشر) با رییس این کمیته به صورت آنلاین ملاقات کردیم و از او پرسیدیم که راهکارهایشان برای بررسی این مسئله چیست. آیا فراخوان عمومی داده‌اند؟ با مردم صحبت می‌کنند؟ حداقل استانداردها را برای اینگونه تحقیقات رعایت می‌کنند یا نه؟ تعامل بیشتری نداشتیم چون تازه دیروز با او ملاقات کردیم و از امروز به بعد خواهیم دید که ارتباطات آینده چگونه خواهد بود.»
ویویانا کرستیچویچ در پاسخ به خبرنگار رادیو تلویزیون دولتی سوییس گفت با توجه به گزارش ارعاب خانواده‌های کشته‌شدگان و دستگیرشدگان، بیش از همه نگران امنیت کسانی هستند که با این کمیته همکاری کرده و اطلاعات در اختیار آنها گذاشته‌اند.
سارا حسین نیز با اشاره به محدودیت اینترنت در ایران این امر را مانعی بر سر راه جمع آوری اطلاعات و تحقیقات کمیته دانست.
تاکید بر استقلال کمیته
در پاسخ به پرسشی دیگر در باره کافی بودن زمان برای تهیه گزارش نهایی تا ماه مارس سارا حسین گفت: «ما سعی می‌کنیم به تحقیقات‌مان ادامه دهیم. الان نمی‌توانم بگویم که تا مارس تمام می‌شود یا نه اما این نگرانی وجود دارد که آیا می‌توانیم یا خیر.»
او در ادامه بر استقلال کمیته حقیقت‌یاب تاکید کرد و گفت: «ما واقعا مستقل کار می‌کنیم. شورای حقوق بشر به ما ماموریت داده اما ما از این شورا و حتی از سازمان ملل جدا و مستقل هستیم.»
خانم حسین با اشاره به انتقادات نمایندگان برخی کشورها به ساز و کارهای سازمان ملل و اینکه این ساز و کارها را قبول ندارند گفت: «این ساز و کارها تاثیری بر کار ما ندارد و ما به طور مستقل کارمان را انجام میدهیم.»
پرسش‌های بی‌پاسخ درباره علت مرگ مهسا امینی
ویویانا کرستیچویچ در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر موانع و مشکلات تحقیق گفت: «آشکار و واضح می‌گویم بازداشت افرادی که درباره مرگ مهسا گزارش داده‌اند، سنگ‌اندازی در مقابل روزنامه‌نگاران، خانواده‌ها و وکلا اینها موانع تحقیقات ما هستند. ما از دولت ایران و از پزشکی قانونی درخواست اطلاعات کردیم و این انتظار را داریم که اطلاعات کافی به دست آوریم و ببینیم چگونه مرگ مهسا بررسی می‌شود.»
شهین سردارعلی درباره پیامد همکاری نکردن دولت ایران با این کمیته گفت: «وقتی یک دولت ۳۷ صفحه گزارش تهیه میکند تا توضیح دهد این خودش نشان‌می‌دهد که آنها هم به اندازه ما درگیر هستند. دولت ایران وقت گذاشته تا این ۳۷ صفحه گزارش را به کمیته بدهد، خودش کمیته‌ای تشکیل داده و نامش را گذاشته “کمیته بررسی ناآرامی‌های سال ۲۰۲۲” این نشان می‌دهد که درها را کاملا نبسته‌اند و نگفته‌اند که کار کمیته حقیقت‌یاب سیاسی است و با با آنها تعامل نمی‌کنیم.»
او نیز تاکید کرد که این کمیته مستقل است و از هیچ نهادی حتی از سازمان ملل دستور نمی‌گیرد.
خبرنگاری از سوییس به آخرین گزارش گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران اشاره کرد که در آن اقدامات نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در سرکوب اعتراضات اخیر مصداق جنایت علیه بشریت عنوان شده بود و پرسید آیا کمیته حقیقت‌یاب می‌تواند این را تایید کند؟
سارا حسین در پاسخ به این پرسش توضیح داد که کار کمیته مکمل کار گزارشگر ویژه است و با آن تداخل نمی‌کند. او گفت وظیفه کمیته جمع‌آوری اطلاعات و حفاظت از آنها برای پروژه‌های احتمالی آینده است.
رییس کمیته حقیقت‌یاب تاکید کرد: «ما در مرحله مقدماتی هستیم و نمی‌توانیم الان نظر یا تحلیلی ارائه دهیم.»
گزارش نهایی کمیته حقیقت‌یاب درباره سرکوب اعتراضات در ایران ماه مارس سال آینده ارائه خواهد شد.
