یکی از دلایل اخراج “رابرت مالی” از تیم مذاکراتی آمریکا در مساله رژیم ایران، قویتر شدنِ جایگاه و موقعیت “جیک سالیوان” مشاور امنیت ملی آمریکا و تیم متحد وی در شکل دهی به سیاست خاورمیانهای واشنگتن است. تیمی که بدون تردید مواضع سخت گیرانه تری را در موضوعات منطقهای و مخصوصا مساله هستهای اتحاذ میکند.
پس از انتشار خبر خروج رابرت مالی از تیم دیپلماسی دولت بایدن، تحلیل و تفسیرهای مختلفی در مورد معانی، تبعات و پیامدهای این مساله در رابطه با رویکردهای دولت آمریکا در مساله ایران، مطرح شده و میشود.
حمان قهرمانپور، کارشناس حوزه سیاست خارجی در مورد پیامهای برکناری رابرت مالی گفت: «با توجه به اینکه رابرت مالی نخستین فردی نیست که از تیم مذاکرات هسته ای دولت بایدن با ایران خارج می شود، می توان این اتفاق را در ادامه خروجهایی دانست که پیشتر از طرف تیم سیاست خارجی آمریکا روی داده است. این مساله می تواند ناشی از اختلافات این افراد با مقامهای بالاتر از خودشان نیز باشد. کما اینکه از ابتدای روی کار آمدن دولت بایدن، مسائلی مطرح می شد که اشاره داشتند تیم آنتونی بلینکن در وزارت خارجه آمریکا با تیم جیک سالیوان در شورای امنیت ملی آمریکا اختلاف نظرهایی دارند».
وی گفت: «در کنار اینها، با توجه به اینکه در چند ماه گذشته وزنه سیاسی به سمت جیک سالیوان چرخیده و او به نوعی در حالِ پیشبرد سیاست خاورمیانهای دولت آمریکا است، شاید کنار گذاشتن رابرت مالی بی ارتباط با قدرت گرفتن تیم جیک سالیوان نباشد. با این حال، نکتهای که در مورد رابرت مالی مطرح شده و بی مبالاتی امنیتی وی در استفاده از اسناد محرمانه مورد اشاره قرار گرفته، مسالهای است که در مورد افراد قبلی، اساسا مطرح نبود.
قهرمانپور در ادامه تصریح کرد: «با این همه، اخراج رابرت مالی از تیم مذاکرات اتمی آمریکا در مساله ایران میتواند ناشی از قدرت گیری تیم و جناح جیک سالیوان در رابطه با مساله ایران و سیاست خاورمیانهای آمریکا باشد. البته از همان ابتدا که رابرت مالی در دولت بایدن پُست گرفت، خیلیها از جمله لابیهای اسرائیلی با وی مخالفت داشتند و از دولت بایدن انتقاد کردند و تاکید داشتند که رابرت مالی بیش از حد با ایران مدارا میکند.
این کارشناس حوزه سیاست خارجی در ادامه گفت: «بعید نیست که این فشارها نیز در برهه زمانی کنونی در برکناری رابرت مالی اثرگذاری بوده باشند با این حال، باید منتظر ماند و دید که بحثی که در مورد شفاف سازی امنیتیِ رابرت مالی مطرح شده، به کجا کشیده میشود. به طور کلی، نکته مهم همان است که پیشتر گفتم و آن این است که نباید از نظر دور داشت که اکنون شورای امنیت ملی آمریکا و به طور خاص جیک سالیوان، در مساله ایران از قدرت بیشتری برخوردار شده اند».
رحمان قهرمانپور در پاسخ به این سوال که در شرایط کنونی حصول توافق با تهران سهلتر میشود و یا سختتر؟ گفت: «فراموش نکنیم که جیک سالیوان از ابتدا مواضع سخت گیرانهای هم در مورد ایران و هم در مورد سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه داشت. اساسا جیک سالیوان فردی است که معتقد است سیاست آمریکا در خاورمیانه و به طور خاص در رابطه با ایران، بایستی در منظومه و با توجه به رقابت آمریکا و چین تنظیم شود. با این حال، رابرت مالی و آنتونی بلینکن جزوِ جریانی در وزارت خارجه آمریکا هستند که همیشه معتقد بوده اند آمریکا باید سیاست خود را در خاورمیانه بر اساس ملاحظات منطقهای پیش برد و هماهنگ کند».
وی خاطرنشان کرد: «جیک سالیوان در ابتدا خواهان آن بود که توافقی جامعتر و گستردهتر با ایران در مورد پرونده اتمی این کشور حاصل شود. با این حال، بلینکن و رابرت مالی بر این باور بودند که حصول چنین توافقی میسر نیست و بایستی گام به گام جلو رفت و از این رو در پاسخ به این سوال که برجسته شدن موقعیت جیک سالیوان در شکل دهی به سیاست خارومیانهای آمریکا، چه تاثیری بر مناسبات واشنگتن در رابطه با معادله اتمی ایران دارد؟ باید گفت که به نظر من مواضع آمریکا سخت گیرانهتر خواهد شد.
