در حالی که طبقه اول نمایشگاه به نهادها و شرکتهای خدماتی مانند درمانگران چشم و انجمنهای خودیاری نابینایان اختصاص داشت، در سه طبقه دیگر ۱۲۰ غرفه، تازهها و بهینهساختههای فنآوری را معرفی میکردند.
امسال حضور بازیهای فکری− تمرکزی و مجازی پررنگ بود و نابینایان میتوانستند پشت کامپیوتر خودرو برانند و فوتبال بازی کنند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
افزون بر این علاقهمندان میتوانستند سخنرانیهای کارشناسان درباره چالشهای نابینایان در زمینه های آموزش، کار و زندگی روزمره را بشنوند و با خط برِیل آشنا شوند.
هوش مصنوعی، میهمان هر میزبان
بیگمان یک سوم غرفهها آسانسازهاشان را به گونهای با هوش مصنوعی مرتبط میدانستند. شرکت “وی واک” We walk از ترکیه عصای هوشمندی دارد که افزون بر هشدار مانعها با صدا و لرزش، از راه گوشی به “چت جی پی تی” متصل میشود تا کاربر نابینا در حین قدم زدن هم بتواند پاسخ پرسشهایش را از هوش مصنوعی بگیرد.
اگر این دستگاه یا آسانسازی از این دست، چاه و چاله و گودی را به نابینا هشدار میداد، میتوانست ادعا کند در زمینه ایمنی نابینایان کار بسیار بزرگی انجام داده است. بهتر بود این عصا به هنگام نزدیکی به مانع، لرزش شدیدتری میدادد تا نابینا در منطقههای شلوغ هم بتواند مانعها را تشخیص دهد.
شرکت “فیل سپِیس” Feel Space از شهر بینگِن آلمان در یک کمربند چندین قطبنما تعبیه کرده که همیشه جهت شمال را با لرزش دور کمر به نابینا نشان میدهد. استادان مغز و اعصاب دانشگاه آخِن در غرب آلمان در پژوهشهای خود به این نتیجه رسیدهاند که میشود حس جهتیابی را تمرین داد و برای اثبات ادعای خود پرستوها را نمونه میآورند.
میگویند این کمربند تمرین خوبی برای تقویت حس جهتیابی است و حالا شرکت نامبرده با اتصال کمربند به گوشی برای راهیابی و جهتیابی از هوش مصنوعی هم بهره میگیرد. این که کاربر بخواهد ۴۰۰۰ یورو هزینه کند و لرزش پیوستهای در پشت و پیش و پهلوی خود احساس کند، سخن دیگری است.
چند شرکت آسانسازی، عینکهایی عرضه کرده بودند که با اتصال به گوشی، از هوش مصنوعی برای خواندن متنها، توصیف پیرامون و تشخیص چهرهها بهره میگیرند.
بیشتر بخوانید: نابینایان و هوش مصنوعی
“اِنویژِن” از هلند که پارسال عینک متنخوان عرضه کرده بود، امسال آن را به هوش مصنوعی پیوند داده است.
شرکت “ای سینت” Eyesynth با صداهایی که از طریق استخوانچه کنار گوش به گوش درونی منتقل میشوند به صدا جهت سه بعدی میدهد تا کاربر بتواند موضع دقیق مانع را تشخیص دهد.
سرپرست شرکت در پاسخ پرسش دویچه وله که چرا کاربر باید به جای عینک سبک “رِیبَن و مِتا” عینک سنگین شرکت او را بخرد گفت: «ما برای بازار آزاد کار نمیکنیم. ما ویژه نابینایان دستگاه میسازیم. نابینا یا کمبینا با عینک مِتا ایمِنی حرکتی عینک ما را ندارد.»
شرکت “سیریی” Sirio از ایتالیا نمونه نخستین عینکی را ارائه کرده که اگر به بازار بیاید رقیب سرسختی برای عینکهای دیگر خواهد بود. این عینک هم سبک است، هم به لرزش افزون بر صدا برای تشخیص مانعها و هم به جهتیاب مستقل از گوشی مجهز است.
در کنار عینکها شرکت “کاپسیس” Capsys از فرانسه یک هِدفون ساخته که هنوز تکمیلشدهاش به بازار نیامده است. این گوشی هم جهتیاب مستقل از گوشی هوشمند و اینترنت دارد اما کموزن نیست.
لوازم زندگی و کار
شرکت “فیل وِر” Feelware از آخِن در غرب آلمان تقریبا هر کمک ابزار خانگی مانند اجاق گاز، ماشین رختشویی و خوراکپز را با افزونه ویژه گویا میکند تا نابینا بتواند از درجه دما، زمان پخت و شستشو و … آگاه شود و خود دستگاه را تنظیم کند.
اما شرکت “آنوایِرد تینگس” از دانمارک کنترل از راهِ دور سخنگویی ساخته که با آن میتواند دستگاههای بسیاری مانند مِترسنج، دماسنج، تراز، تبگیر و وسایل روزمره خانگی دیگر را برای نابینا دسترسپذیر کند.
اینا ایلیا Ina Ilia سخنگوی شرکت: “ما به جای اینکه در دستگاهها دست ببریم، با ترفندهای ساده آنها را به کنترل از راهِ دورمان متصل میکنیم تا نابینا هم از آنها بهرهمند شود”. همین کار را شرکتهای “تاکتِک” از سوئد و “گادیوبرِیل” Gaudiobraille از آلمان هم کردهاند که بیشتر کپیبرداری از شرکت یادشده دانمارکی بود.
پاتریک وِنکه از شرکت “اِیاِمسی” AMC وسائل آشپزخانه را در کارگاه خودش میسازد و درهای آنها را به بلوتوث مجهز میکند تا بشود وسائل را به گوشی هوشمند مرتبط کرد. به این ترتیب نابینا از دما و زمان پخت در تابه و قابلمه و … آگاه میشود. این که این وسائل تا چه اندازه کاربردی هستند، باید آزمایش شود.
سرپرست شرکت “سولار گرُو” Solar Grove از آمریکا درباره آسانسازهای خود گفت:
«ما رادیو، ضبط صوت و پخش صوتهای سبکی ساختهایم که با انرژی خورشیدی کار میکنند. بیش از نیمی از مردم جهان هنوز از شبکه برق بی بهرهاند. نابینایان که به حس شنوایی خود وابستهاند، میتوانند در دور افتادهترین گوشههای جهان از دستگاههای ما بهرهمند شوند. اگرچه ما شرکت غیر انتفاعی نیستیم اما سودآوری بیش از اندازه هدف ما نیست. هدف ما این است که نابینایان کمتوان بتوانند دستگاههای ما را به بهای ارزان تهیه کنند.»
سخن پایانی
سایتسیتی که به خاطر قرنطینههای کرونا دو سال تنها مجازی برگزار شد، امسال هم حضوری و هم مجازی بود.
برجستهنگارهای سبکتر با باتریهای بادوامتر برای کار در راه و اتصال به گوشیها عرضه شدند اما از حضور شرکتهای بزرگ صداساز که مورد توجه ویژه نابینایان هستند خبری نبود.
حضور هوش مصنوعی در دستگاهها گاه ساختگی احساس میشد چون بسیاری از نابینایان خود با بهرهگیری آزاد از هوش مصنوعی از طریق گوشی و کامپیوتر این پدیده را میشناسند. شاید در این زمینه خدمات افزودهای که در کنار هوش مصنوعی به نابینایان ارائه میشوند، کارآمدتر باشند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
کارشناسان نهاد غیر انتفاعی “تاوِر فِرن آسیستِنس” از شهر کاسِل آلمان هفت روز هفته پشت گوشیها و کامپیوترهاشان کشیک میدهند تا به نابینایان در خواندن متنها، یافتن نشانیها و حل مشکلات فنیشان کمک برسانند. کای بِسبورد Kaj Besbord از بنیانگذاران این نهاد گفت:
«انجمن بزرگ بی مای آیز Be my eyes این کار را داوطلبانه میکند ولی کارمندان ما همه کارشناسان امور توانخواهان هستند”.
کاربر نابینا با اپلیکِیشِن نهاد یادشده با مرکز نهاد تماس تصویری میگیرد تا راهنما مشکل او را گام به گام بررسی کند و برطرف سازد.
شاید روزی بیاید که آسانسازهای نابینایان چنان کوچک و پنهان باشند که کاربر مجبور نباشد برای برآوردن نیازهای روزمره دستگاههای گوناگون و پیچیده و گران همراه خود داشته باشد.
