بایدن که روز شنبه ۱۶ ژوئیه (۲۵ تیر) در نشست شورای همکاری خلیج فارس در جده شرکت کرده بود افزود: «ما بیرون نمی‌رویم و خلاء به‌جا نمی‌گذاریم تا چین، روسیه یا ایران آن را پر کنند.»
در این نشست سران کشورهای عربستان، امارات، کویت، عمان، قطر و بحرین به همراه سران کشورهای عراق، مصر و اردن حضور داشتند.
بایدن در پایان سفر به خاورمیانه تأکید کرد که کشورش همچنان حضوری “فعال” در خاورمیانه خواهد داشت و “شریک فعال” کشورهای منطقه خواهد بود.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
رئیس‌جمهور آمریکا دیگربار تأکید کرد که کشورش اجازه دستیابی ایران به بمب هسته‌ای را نخواهد داد و در این راه به “همکاری نزدیک با بسیاری” از کشورهای منطقه ادامه خواهد داد تا رادع “تهدیدهای ناشی از ایران برای منطقه” شود.
بایدن گفت که همچنان بر دیپلماسی برای احیای توافق اتمی با ایران (برجام) پافشاری خواهد کرد، اما “هر اتفاقی هم که بیافتد، عزم ایالات متحده جزم است تا ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نیابد.”
به‌ویژه عربستان سعودی ایران را تهدیدی بزرگ در منطقه می‌شمارد. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان که در این نشست به جای پدرش، ملک سلمان حضور داشت در شروع نشست از ایران خواست تا به “اصول قوانین بین‌المللی” پایبند بماند.
او از ایران دعوت کرد تا در “امور داخلی سایر کشورها” دخالت نکند و با همکاری با کشورهای منطقه و همچنین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بخشی از “چشم‌انداز” آینده منطقه باشد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
بایدن همچنین با اشاره به تغییرات منطقه از زمان حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ به کشورش تا کنون، خاطرنشان ساخت که اینک منطقه متحدتر از هر زمان دیگر شده و رقبای پیشین به شرکای دیپلماتیک و اقتصادی کنونی تبدیل شده‌اند.
او تضمین کرد که آمریکا حافظ آزادی کشتی‌رانی بین‌المللی در خاورمیانه باشد: «ایالات متحده آمریکا به هیچ قدرت خارجی و منطقه‌ای اجازه نخواهد داد، آزادی کشتی‌رانی در آبراه‌های خاورمیانه را به خطر بیاندازند.»
بایدن آزادی رفت و آمدهای تجاری در آبراه‌های باب‌المندب و تنگه هرمز را حیاتی خواند و گفت، آمریکا تلاش‌های هیچ کشوری برای اعمال سلطه بر دیگر کشورهای منطقه را تحمل نخواهد کرد.
پیش از این آمریکا بارها اعلام کرده بود با تهدیدهایی که ایران برای آزادی کشتی‌رانی در خلیج فارس و تنگه هرمز ایجاد می‌کند مقابله خواهد کرد.
آمریکا بارها ایران را مسئول حملات مختلف به کشتی‌های تجاری در آبراه‌های منطقه شناخته است. ایران این اتهام‌ها را رد می‌کند.
سفری در سایه قتل خاشقچی
رئیس‌جمهور آمریکا به دلیل سفرش به عربستان سعودی با انتقادهای زیادی در کشور خود روبرو شده است. به ویژه دیدار جو بایدن با محمد بن سلمان در مرکز توجه قرار گرفته؛ ولیعهدی که از سوی دستگاه اطلاعاتی آمریکا مسئول قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار منتقد عربستان در سفارت این کشور در استانبول شناخته می‌شود.
خاشقچی که در سال ۲۰۱۸ توسط تیمی اعزامی به استانبول کشته شد، ساکن آمریکا بود. بایدن شامگاه جمعه ۱۵ ژوئیه در بدو ورود خود به جده گفت، به‌روشنی در مورد قتل خاشقچی با بن سلمان گفت‌وگو کرده اما ولیعهد عربستان هر گونه مسئولیتی در این باره را رد کرده است.
به گفته بایدن، با وجود این که بن سلمان مسئولیت شخصی در این قتل را رد کرده، اما او این انکار را نپذیرفته است.
شبکه خبری العربیه به نقل از یک مقام عربستان روز شنبه اعلام کرد که دولت سعودی آمریکا را از دخالت در این مورد برحذر داشته و “تحمیل ارزش‌‌ها” را “غیرسازنده” خوانده است.
محمد بن سلمان نیز در دیدار خود با بایدن در شامگاه شنبه تضمین داد که کشورش در زمینه پرونده قتل خاشقچی “گام‌های لازم را برداشته است.”
بایدن در حاشیه نشست سران کشورهای عربی در جده با برخی از رهبران و رؤسای کشورهای عربی دیدار دوجانبه برقرار کرد.
او قصد دارد شنبه به واشنگتن بازگردد. بایدن پیش از سفرش به جده از اسرائیل و کرانه باختری رود اردن نیز دیدار کرده بود.
رئیس‌جمهور ۷۹ ساله آمریکا اولین بار است که در این سمت به خاورمیانه سفر می‌کند. این دهمین سفر این سیاستمدار کهنه‌کار آمریکا به منطقه است.
