آشوب در تل‌آویو پناهجویان اریتره‌‌ای را در خطر اخراج قرار داد

دولت اسرائیل می‌گوید، اخراج پناهجویان اریتره‌ای را که در درگیری‌های تل‌آویو مشارکت داشتند بررسی خواهد کرد. درگیری میان موافقان و مخالفان دولت اریتره در پایتخت اسرائیل که به دخالت پلیس انجامید ده‌ها زخمی بر جا گذاشته است.دولت اسرائیل اعلام کرد، در پی درگیری‌های روز شنبه دوم سپتامبر‌ (۱۱ شهریور) در تل‌آویو اخراج پناهجویان اریتره‌ای را در دست بررسی قرار داده است.

دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل روز یکشنبه سوم سپتامبر با اعلام این خبر یادآور شد که دولت این کشور، کارگروه ویژه‌ای را به منظور بررسی درگیری‌های تل‌آویو تشکیل داده است.

درگیری میان موافقان و مخالفان دولت اریتره زمانی رخ داد که سفارت اریتره روز شنبه در حال برگزاری مراسمی در خیابان “یادهاروتزیم تل‌آویو” بود.

در پی برگزاری این مراسم، مخالفان دولت اریتره با طرفداران دولت که در سفارت اریتره در حال برگزاری مراسم بودند درگیر شدند و با فریاد، تکان دادن چوب و همچنین پرتاب سنگ، نسبت به برگزاری این مراسم اعتراض کردند. در جریان این درگیری‌ها دست‌کم ۱۸۰ نفر مجروح و ۳۹ نفر بازداشت شده‌‌اند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

بر اساس گزارش رسانه‌های اسرائیلی، این اعتراض‌ها از شمال تل‌آویو آغاز شد و تا بعدازظهر در محله‌های جنوبی تل‌آویو ادامه پیدا کرد. گزارش رسانه‌های اسرائیلی حاکی از آن است که پناهجویان اریتره‌ای به ساختمان‌ها خسارات زیادی زده و اقدام به آتش زدن برخی مناطق کرده‌اند.

بر اساس این گزارش‌ها، در پی بالا گرفتن درگیری‌‌ها، پلیس اسرائیل مجبور به مداخله شده و تعدادی از پناهجویان اریتره‌ای را هدف قرار داده است.برخی از معترضان به خبرگزاری‌‌ها گفته‌اند که پلیس اسرائیل را از هفته‌ها پیش در خصوص احتمال بروز خشونت در این مراسم و پیامدهای آن مطلع کرده بودند.

نتانیاهو: اخراج پناهجویان اریتره‌ای بررسی می‌شود

در پی بروز این درگیری‌ها دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کرد که اقدامات اجرایی در برابر “آشوبگران” از جمله اخراج آن‌ها بررسی خواهد شد.

رسانه‌‌های محلی اسرائیل همچنین اعلام کرده‌‌اند که حدود ۵۰ افسر پلیس این کشور در اثر پرتاب سنگ، دچار کبودی یا جراحت شده‌اند.

برخی از گزارش‌ها از زخمی شدن ۴ نفر با گلوله حکایت دارد. بر اساس خبرهای اولیه، حال دست‌کم ۸ نفر از مجروحان، وخیم گزارش شده است و گفته می‌شود یکی از مجروحان به حالت اغما فرو رفته است.

مهاجران معترض به ایسایاس آفورکی، دیکتاتور اریتره

جمعیت مهاجران اریتره‌ای‌ در اسرائیل تا بیش از ۱۸ هزار نفر برآورد می‌شود. بسیاری از مهاجران از حکومت دیکتاتوری ایسایاس آفورکی، رئیس‌جمهور این کشور به خارج گریخته‌اند.

برنامه‌‌های سفارت اریتره در بسیاری از کشورها اغلب به دلیل هراس از شعله‌ور‌شدن درگیری‌ها لغو می‌شوند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

در آلمان نیز در روز هشتم ژوئیه در شهر گیسن ایالت هسن مراسم مشابهی برگزار شده بود که به صحنه درگیری‌های خشونت‌آمیز معترضان این جشنواره و نیروهای پلیس بدل شد و در جریان آن، دست‌کم ۲۶ مامور پلیس مجروح شدند.

بیشتر بخوانید: در پی آشوب در “جشن اریتره” حدود صد نفر در آلمان بازداشت شدند

در بیش از سه دهه اخیر تمام ساختارهای سیاسی و مدنی اریتره در کنترل حزب حاکم قرار دارد. نیروهای سیاسی مخالف به شدت سرکوب می‌شوند و تنها رسانه‌هایی امکان فعالیت دارند که به دولت وابسته و تحت کنترل آن باشند.

ایسایاس آفورکی از اوایل دهه ۹۰ میلادی تا کنون حکومت اریتره را در دست دارد. در این کشور هیچ‌گونه انتخابات یا رسانه‌ آزادی وجود ندارد.

تنش و ناآرامی در پی حملات راست‌گرایان به مهاجران در قبرس

رئیس‌جمهور قبرس حمله نقابداران به مهاجران در لیماسول را محکوم و از این رخداد ابراز شرمندگی کرد. در این حمله که جمعه اول سپتامبر صورت گرفت، مهاجمان با کوکتل مولوتف و سنگ به مهاجران حمله و فروشگاه‌های آنان را تخریب کردند.عصر روز جمعه اول سپتامبر صدها فرد نقابدار در شهر لیماسول قبرس، با سر دادن شعارهای نژادپرستانه‌ای از جمله “مهاجران قبرس را ترک کنید” و با استفاده از کوکتل‌مولوتف و سنگ، به مهاجران حمله و فروشگاه‌های آنان را تخریب کردند و سطل‌های زباله را به آتش کشیدند.

در جریان این حملات، پلیس از گاز اشک‌آور و ماشین آب‌پاش استفاده کرد که منجر به زخمی شدن ۵ نفر و دستگیری ۱۳ نفر شد.

رسانه‌های قبرس گزارش می‌دهند، مهاجمان که تعدادشان حدود ۳۵۰ بوده عمدتا از افراط‌گرایان راست افراطی هستند که در آخر هفته گذشته در شهر کوچک کلراکا به مهاجران حمله کرده بودند.

در همین حال نیکوس کریستودولیدیس، رئیس‌جمهور قبرس، در آغاز جلسه روز شنبه ستاد بحران این کشور این حملات را محکوم کرد و اظهار داشت، از آن چه که رخ داده شرمنده است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

کریستودولیدیس گفت: «من از اتفاق دیروز شرمنده‌ام. کسانی که مسئول هستند نیز باید شرمنده باشند.»

او همچنین هم مهاجمان و هم پلیس و وزرای مسئول را مورد سرزنش قرار داد و افزود: «این طور نمی‌شود که دولت نتواند از شهروندان خود و خارجیان محافظت کند.»

روز یکشنبه تلویزیون قبرس از حضور گسترده پلیس در طول شب در مرکز شهر بندری لیماسول خبر داد. یکی از روزنامه‌نگارانی که این وقایع را پوشش می‌داد درباره حملات روز جمعه می‌گوید، مردان نقابدار به خارجی‌ها حمله کردند و آن‌ها نیز از سایر قبرسی‌ها کمک گرفتند تا به محل امن برسند.

به گفته او، پلیس “قادر به محافظت از شهروندان و خبرنگاران نبود.” همچنین بر اساس خبرهای منتشر شده، یک گروه تلویزیونی نیز هدف حمله مهاجمان نقابدار قرار گرفت.

تظاهرات علیه فاشیسم و نژادپرستی

روز شنبه یک روز پس از حملاتی که علیه مهاجران و پناهندگان صورت گرفت، صدها نفر به خیابان‌ها آمدند و علیه نژادپرستی و فاشیسم تظاهرات کردند. تظاهرکنندگان شعار می‌دادند: «فاشیسم را در هم بشکن – در لیماسول و همه جا».

بر اساس گزارش پلیس و همچنین گزارش رادیو تلویزیون قبرس، این تظاهرات به صورت مسالمت‌آمیز برگزار شد. شرایط در روز یکشنبه نیز متشنج گزارش شده است.

بیشتر بخوانید: قبرس هزاران “پاسپورت طلایی” غیرقانونی اعطا کرده است

بر اساس آمار وزارت کشور قبرس، پناهندگان و مهاجران ۶ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. این کشور کوچک جزیره‌ای به نسبت جمعیت خود، سالانه بیشترین تعداد درخواست پناهندگی را در اتحادیه اروپا دریافت می‌کند. گفته می‌شود که اردوگاه‌های پناهندگان در این کشور بیش از حد شلوغ است و اغلب این اردوگاه‌ها در محلات فقیرنشین تشکیل شده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

قبرس از سال ۱۹۷۴ در پی وقوع کودتای یونان و مداخله نظامی ترکیه به دو قسمت تقسیم شده است: قسمت جنوبی عمدتا یونانی‌نشین و قبرس شمالی عمدتا ترک‌نشین.

جمهوری قبرس از سال ۲۰۰۴ به عضویت اتحادیه اروپا درآمد اما قوانین و مقررات اتحادیه اروپا تنها در بخش جنوبی این کشور اعمال می‌شود. در حدود ۹۰۰هزار نفر از جمعیت این کشور در بخش جنوبی زندگی می‌کنند، در حالی که جمعیت بخش شمالی، در حدود ۳۰۰ هزار نفر است.

اوکراین: ۲۲ پهپاد شاهد را در منطقه اودسا سرنگون کردیم

بار دیگر سامانه پدافندی اوکراین موفق شد تعداد زیادی پهپاد که روسیه به سمت منطقه اودسا پرتاب کرده را رهگیری و منهدم کند. منابع اوکراینی می‌گویند این پهپادها ساخت جمهوری اسلامی بوده‌اند که روسیه از آنها استفاده می‌کند.روسیه بامداد یک‌شنبه، سوم سپتامبر منطقه اودسا در کنار دریای سیاه را با تعداد زیادی پهپاد شاهد ساخت جمهوری اسلامی هدف قرار داد.

به گزارش خبرگزاری آلمان، نیروی هوایی اوکراین در کانال تلگرامی خود نوشته، ۲۵ پهپاد شاهد در این حمله شرکت داشتند که پدافند ضدهوایی ۲۲ فروند آنها را منهدم کرده است.

منابع اوکراینی می‌گویند، پهپادهایی که رهگیری نشدند در منطقه اطراف رود دانوب در بندر اودسا خرابی‌هایی به بار آوردند و بر اثر انفجارها دست‌کم دو غیرنظامی مجروح شده‌اند.

اسناد استفاده روسیه از پهپادهای ساخت ایران

جمهوری اسلامی بارها ارسال پهپاد به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین را تکذیب کرده اما آمریکا به تازگی اعلام کرد، اسنادی در اثبات این مسئله را به کی‌یف ارائه کرده است.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین دسامبر سال پیش در سفر به آمریکا ارسال پهپادهای ساخت جمهوری اسلامی به روسیه را مشارکت در نسل‌کشی عنوان کرده بود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

ارتش اوکراین اعلام کرد، حمله‌های بامداد یک‌شنبه روسیه حدود سه ساعت و نیم طول کشیده و در آن از پهپادهای شاهد ۱۳۶ و شاهد ۱۳۱ استفاده شده است.

تا کنون جزئیات بیشتری درباره مراکزی که هدف قرار گرفتند و میزان خرابی‌های احتمالی منتشر نشده اما برخی رسانه‌های محلی گفته‌اند، زیرساخت‌های بندری آسیب‌هایی دیده‌اند اما آتش‌سوزی‌ها مهار شده‌اند.

از زمان آغاز تجاوز نظامی روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه سال پیش بندرهای دریای سیاه که مهمترین راه‌های صادرات کالاهای اوکراینی هستند بارها به شدت هدف قرار گرفته‌اند.

اتهام به روسیه؛ مختل کردن صادرات غله

کی‌یف روسیه را متهم می‌کند که با هدف قرار دادن زیرساخت‌های بندری و سیلوهای غلات در صادرات غله و محصولات غذایی اوکراین که برای تامین امنیت غذایی جهان اهمیت زیادی دارند اختلال ایجاد می‌کند.

اوکراین در هفته‌های گذشته و با متوقف شدن صادرات از دریای سیاه تلاش کرده از رود دانوب به عنوان مسیر بدیلی برای این کار استفاده کند. ظاهرا این اقدام علت افزایش حمله‌های روسیه به منطقه اودسا است.

ژوئیه سال پیش با میانجیگری سازمان ملل و ترکیه، مسکو و کی‌یف به توافقی دست یافتند که بر مبنای آن صادرات غلات و دیگر مواد غذایی اوکراین از طریق سه بندر دریای سیاه ممکن شد.

این توافق‌نامه تا ژوئیه امسال سه بار تمدید شده بود اما روسیه تا کنون با تمدید مجدد آن موافقت نکرده است. در هفته‌های اخیر رایزنی‌ها و گفت‌وگوهای دیپلماتیک برای جلب موافقت مسکو در تمدید توافق در جریان بوده و مطابق شواهد، احتمال موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات کم نیست.

پیشنهادهای گوترش برای تمدید توافق صادرات غلات

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل شامگاه پنج‌شنبه در جمع خبرنگاران در نیویورک با تاکید بر این که امکانی برای برقراری صلح در اوکراین در آینده نزدیک نمی‌بیند گفت، اما برای احیای توافق صادرات غلات سلسله پیشنهادهای مشخصی دارد و در نامه‌ای به سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه آنها را ارائه کرده است.

دمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین چند روز پیش اعلام کرده بود، تمدید توافق موسوم به ابتکار دریای سیاه مستلزم برآورده شدن خواسته‌های مسکو، از جمله در زمینه تضمین صادرات غلات و کود کشاورزی روسیه است.

گوترش درباره جزئیات پیشنهادهای خود به روسیه توضیحی به خبرنگاران نداده اما تاکید کرده که توافق صادرات غلات از طریق دریای سیاه باید پایدار باشد و بار دیگر از یک بحران به بحران دیگر دچار نشود.

آمادگی مشروط مسکو برای تمدید توافق غلات

روز پنج‌شنبه سرگئی لاوروف پس از دیدار با هاکان فیدال، همتای ترک خود در مسکو گفت، اگر کشورهای غربی درباره صادرات بدون مانع غلات و کود شیمیایی روسیه تضمین بدهند این کشور آماده بازگشت به توافق ابتکار دریای سیاه خواهد بود.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

فیدال در یک نشست خبری مشترک با لاوروف گفت، با پیشنهادهای دبیرکل سازمان ملل انتظارات مسکو از توافق در مورد صادرات غلات برآورده می‌شود.

یکی از اهداف سفر وزیر خارجه ترکیه به مسکو فراهم کردن زمینه دیدار رئیس جمهوری این کشور رجب طیب اردوغان با همتای روسی او ولادیمیر پوتین عنوان شده است.

انتظار می‌رود موافقت روسیه با تمدید توافق صادرات غلات حداکثر پس از این دیدار اعلام شود. مسکو مدعی است تحریم‌های غرب مانع صادرات مواد غذایی و کود شیمیایی از روسیه است اما کشورهای غربی می‌گویند، این تحریم‌ها شامل این اقلام نمی‌شوند.

اسرائیل یک اسکادران دیگر جنگنده فوق پیشرفته‌ F-35 سفارش داد

اسرائیل تقویت نیروی هوایی خود با جنگنده‌های F35 را برای حمله احتمالی به تاسیسات هسته‌ای ایران حیاتی ارزیابی می‌کند. وزیر دفاع اسرائیل سفارش خرید ۲۵ فروند از این جنگنده‌ها را به طور رسمی به آمریکا و شرکت سازنده ارائه داد.به نوشته روزنامه “جروزالم پست”، یواو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل روز یک‌شنبه، سوم سپتامبر درخواست‌نامه رسمی (LOR) خرید ۲۵ فروند جنگنده F-35 را به دولت آمریکا و شرکت لاکیهد مارتین ارائه کرد.

این سومین اسکادران از هواپیماهای فوق پیشرفته و رادارگریز نیروی هوایی ارتش اسرائیل خواهد بود و با دریافت آنها تعداد جنگنده‌های اف۳۵ این کشور به ۷۵ فروند افزایش خواهد یافت.

دولت اسرائیل حدود دو ماه پیش اعلام کرده بود که در باره سفارش سومین اسکادران از این نوع جنگنده‌ها تصمیم‌گیری کرده و درخواست رسمی آن را به زودی آماده می‌کند.

حمله به گروه‌های نیابتی و تاسیسات هسته‌ای ایران

جاشوا شانی، مدیر اجرایی شعبه شرکت لاکهید مارتین در تل‌آویو می‌گوید، این شرکت به تقویت نیروی هوایی اسرائیل و تصمیم دولت این کشور برای خرید تعداد بیشتری جنگنده اف۳۵ افتخار می‌کند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

در بیانیه وزارت دفاع به زمان‌بندی مشخصی برای دریافت این جنگنده‌ها اشاره‌ای نشده اما جروزالم پست پیش از این به نقل از منابع آگاه گزارش داده بود اگر درخواست رسمی در سال جاری میلادی هم ارائه شود تحویل آنها ممکن است تا سال ۲۰۲۶ یا ۲۰۲۷ طول بکشد.

روزنامه اسرائیلی نوشته، جنگنده‌های اف۳۵ برای مقابله با نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در سوریه و حمله احتمالی به تاسیسات هسته‌ای این کشور نقشی تعیین‌کننده دارند.

قابلیت مقابله با سامانه‌های دفاعی اس ۳۰۰

این جنگنده‌ها مجهز به فناروی پیشرفته رادارگریز هستند و قادرند بدون شناسایی شدن به اهدافی در سراسر خاورمیانه حمله کنند و از نظر توانایی از جنگنده‌های اف۱۵ و اف۱۶ که اسرائیل در اختیار دارد به مراتب قدرتمندتر هستند.

گفته می‌شود، جنگنده‌های اف۳۵ به راحتی می‌توانند بر سامانه روسی دفاع ضدهوایی اس ۳۰۰ که ایران در اختیار دارد و احتمالا بر سامانه‌های پیشرفته‌تر اس ۴۰۰ غلبه کنند در حالی که دیگر هواپیماهای جنگی اسرائیل در مواجهه احتمالی با آنها مشکلات بیشتری دارند.

اسرائیل بارها تاکید کرده که استقرار نیروهای سپاه پاسداران و گروه‌های تحت حمایت جمهوری اسلامی در نزدیک مرزهای خود را تحمل نمی‌کند و برای جلوگیری از دست‌یابی تهران به بمب اتمی به هر اقدامی متوسل می‌شود.

ایالات متحده هم بارها، از جمله در نخستین سفر جو بایدن به منطقه به عنوان رئیس جمهوری بر تعهد واشنگتن به جلوگیری از دست یافتن جمهوری اسلامی به بمب اتمی پافشاری کرده است.

بی‌ثباتی سیاسی و تاخیر در سفارش‌ها

یواو گالانت گفته که با پیشنهاد هرزی هالوی، رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل، ایال ضمیر، مدیر کل وزارت دفاع و تومر بار، فرمانده نیروی هوایی این کشور، خرید جنگنده‌های جدید را تایید کرده است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

ارزش سفارش جدید وزارت دفاع اسرائیل حدود سه میلیارد دلار برآورد می‌شود که از صندوق کمک‌های ایالات متحده تامین می‌شود. دو شرکت لاکهید و سازنده موتور جنگنده‌های اف۳۵ متعهد شده‌اند، با صنایع دفاعی اسرائیل در تولید قطعات جنگنده‌های سفارشی مشارکت کنند.

برخی تحلیلگران معتقدند، سفارش جنگنده‌های جدید و هواپیماهای سوخت‌رسان که اسرائیل برای حمله احتمالی به تاسیسات اتمی ایران به آنها نیاز دارد به دلیل بحران‌های سیاسی و انتخابات‌ مکرر در این کشور با سال‌ها تاخیر انجام شده و مانع تقویت به موقع توان دفاعی آن شده است.

وزارت دفاع اسرائیل ژانویه امسال و با چند سال تاخیر درخواست دریافت ۲۵ فروند جنگنده اف۱۵ مدل EX را برای به‌روز رسانی ناوگان هوایی ارتش خود ارائه داد.

اسرائیل نوامبر سال ۲۰۲۲ توافق‌نامه خرید چهار هواپیمای سوخت‌رسان بوئینگ KC-46A را نهایی کرد اما تحویل آنها نیز چند سال طول می‌کشد.

کرد و کردستان از لابه‌لای خاطرات احمد اسکندری

چرا و چگونه کردها در انقلاب ۵۷ شرکت کردند؟ چرا و چگونه رژیم نوبنیاد جمهوری اسلامی به کردستان لشکر کشید؟ اسد سیف، پژوهشگر، نگاهی دارد به کتاب “خاطرات و یادداشت‌ها” که احمد اسکندری آن را در همین راستا نوشته است.با آغاز اعتراض‌ها علیه حکومت محمدرضا شاه، بغض فروخورده سالیان در میان مردم کردستان نیز فریادی شد با هدف رسیدن به آزادی. مردم در روزهای نخست “اجرای واقعی قانون اساسی” را طلب می‌کردند. شعارها اما به موازات تشدید سرکوب و خشونت حاکم، در اندک‌زمانی به “رفع ستم ملی” فرارویید و سیاسی‌تر شد.

مردم کردستان در طول تاریخ هیچ‌گاه از سوی حکومت مرکزی مورد توجه قرار نگرفتند. همیشه مورد سوء‌ظن قرار داشتند و کردستان در شمار فقیرترین مناطق کشور بود. پنداری آنان نمی‌بایست از ثروت کشور سهمی داشته باشند. شاید به علت همین پیشینه بود که کردها در عدم اعتماد به دولت مرکزی، از همان آغاز با خواست‌هایی مشخص به جنبش پیوستند، با هدف سرنگونی رژیم پیشین در انقلاب شرکت کردند، پیروزی آن را جشن گرفتند، اما تن به خواست‌های خمینی و حکومت نوبنیاد ندادند.

کردها در اکثریت خویش سنی‌مذهب هستند. حکومت جدید حکومت شیعیان بود و برتری آنان بر تمامی دیگر ادیان و مذاهب؛ چیزی که بعدها در قانون اساسی آن تبلور یافت، به‌گونه‌ای که حتی رییس‌جمهور نیز نمی‌تواند غیرشیعه باشد. جنبش در کردستان خلاف دیگر نقاط ایران شکل مذهبی نداشت. نام‌آورترین شخصیت مذهبی کرد، عزالدین حسینی، جدایی دین از دولت را شعار می‌داد و هم‌راه و هم‌صدای مردم بود در دستیابی به خواست‌هایشان.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

کردها همیشه مورد آزار قرار گرفته‌اند؛ چه از سوی حکومت مرکزی و چه از سوی خوانین منطقه. در جنبش مشروطه نقش فعالی داشتند، در کنار ستارخان و باقرخان علیه مخالفان مشروطه جنگیدند، به طرفداری از مشروطه انجمن‌های شهر و “کمیته‌های حمایت از جنبش مشروطه” تشکیل دادند، اما از مشروطه چیزی به آنان نرسید. در پیشینه تاریخی کردستان دو بار “حکومت خودمختار” تجربه شده بود. بار نخست سالی پیش از کودتای رضاخان و بار دوم در سال ۱۳۲۴ شمسی. مردم در خودمختاری شکوفایی جامعه را تجربه کرده بودند. این تجربه هر دو بار به خون نشست. با این‌همه جنبش‌های اعتراضی در کردستان همیشه حضور داشت. حکومت کردها را برنمی‌تافت و کردها حکومت را.

یادمانده‌های انقلاب

بازگشت به گذشته با نگاهی دیگر، کنجکاوانه و منتقدانه، می‌تواند دستمایه‌ای باشد برای تاریخ‌نویسی. احمد اسکندری در کتاب “خاطرات و یادداشت‌ها” همین کار را کرده است.

احمد اسکندری که خود از دست‌اندرکاران فعالیت‌های مدنی در کردستان پس از انقلاب بود و از مسؤلان دفتر شیخ عزالدین حسینی، یادداشت‌ها و یادمانده‌های خویش را از این جنبش منتشر کرده است. ارزش این کتاب نیز در همین است.

روند شکل‌گیری تشکل‌های مردمی و فعالیت‌های آنان، رفتار دولت مرکزی در برابر خواست‌های کردها، چگونگی نشست‌ها و بحث‌ها و نظرات هیأت‌های اعزامی از سوی دولت با نمایندگان مردم کردستان، سیاست‌های پشت‌پرده خمینی و حامیان او در این نشست‌ها، مسلح نمودن فئودال‌های منطقه از سوی دولت در برابر مردم و خواست‌های آنان و بسیاری موارد دیگر را می‌توان در این کتاب بازیافت.

شیخ عزالدین حسینی در تمامی جلسه‌های نمایندگان دولت با نمایندگان مردم کردستان حضور داشت. او هم محبوب مردم بود و هم از سوی تمامی سازمان‌ها و گروه‌های سیاسی حمایت می‌شد. خاطرات نویسنده، از آن‌جا که به عنوان عضوی از “دفتر شیخ عزالدین حسینی” فعال بود و در بسیاری از جلسات حضور مستقیم داشت و یا در جریان بحث‌ها بود، می‌تواند سند باشد.

خواست‌های مردم کردستان

شور انقلاب در دستیابی به آزادی در کردستان خلاف دیگر نقاط ایران پیش می‌رفت. آنگاه که غرب به حمایت خویش از شاه پایان داد و بر خمینی به عنوان گزینه‌ای بهتر سرمایه‌گذاری کرد، اندک‌اندک اعتراض‌ها در ایران بیش از پیش شکل مذهبی به خود گرفت. حضور پررنگ خمینی انقلاب را از خواست‌های اولیه‌اش تهی کرد و سرانجام به جمهوری اسلامی رسید. جنبش در کردستان اما از همان آغاز، نه بر محور رهبر، بل‌که بر مبنای خواست‌ها بنیان گرفت.

«اعتراضات و راهپیمایی‌ها در کردستان هیچ رنگ و بوی مذهبی نداشت و خواست‌های مردم بیشتر حول آزادی، دمکراسی و حقوق ملی خلق کرد دور می‌زد.» هواداران خمینی در تهران شعار می‌دادند “استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی”، مردم کردستان اما شعار “آزادی، استقلال، جمهوری مردمی” سر می‌دادند. آنان در این راستا بنیادهای چنین حکومتی را نیز پی می‌ریختند. خلاف دیگر نقاط ایران که حزب‌الله میدان‌داری می‌کرد، در کردستان تمامی سازمان‌ها، احزاب و گروه‌ها آزادی فعالیت داشتند.

هنوز سالی از سقوط رژیم شاه نگذشته بود که: «در فضای دمکراتیک حاکم، شوراهای شهر و روستا، کارگران، بازاریان و دانش‌آموزان تشکیل شده بودند. حضور فعالانه زنان و دختران در همه زمینه‌ها چشمگیر بود؛ زبان و فرهنگ کردی رشد کرده، صدای آزادی‌خواهی و حق‌طلبی مردم کردستان به‌طور وسیعی به همه‌جا رسیده و خلق کرد دوستان زیادی در ایران و خارج از کشور پیدا کرده بود. حاکمان و دست‌اندکاران جمهوری اسلامی این وضع را برنمی‌تابیدند.»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

تمامی سازمان‌های سیاسی در کردستان به علت “نامعلوم بودن محتوای جمهوری اسلامی” از شرکت در رفراندوم جمهوری اسلامی خودداری کردند. نمایندگان آنان پیش‌تر در دیدار با خمینی به او یادآور شده بودند که او در این رفراندوم نمی‌خواهد “حقوق خلق کرد و خلق‌های دیگر ایران” و هم‌چنین “خودمختاری کردستان در چهارچوب ایران آزاد” را به رسمیت بشناسد.

آغاز سرکوب

در پی چنین صراحت‌هایی دست‌اندرکاران حکومت نوبنیاد، از رهبر آن خمینی گرفته تا بنی‌صدر و صباغیان، به توطئه، جنگ علیه کردها و سرکوب را آغاز کردند. هدف، سرکوب کردها به هر بهایی بود. از صداقت افرادی چون داریوش فروهر نیز در راه صلح سوء‌استفاده شد. خمینی به حیله، در فراخوانی که جز دروغ چیزی در خود نداشت، فرمان حمله به کردستان را صادر کرد. دروغ‌های مطبوعاتی پیرامون این فرمان، اخباری سراسر جعلی را به خورد مردم ایران دادند.

سرانجام با شعار صلح و سرکوب ضدانقلاب، با تانک و توپ و خمپاره و جت‌های جنگنده چنان یورشی را به کردستان آغاز کردند که سال‌ها ادامه یافت و هزاران کشته و خرابی بسیاری از شهرها را به‌همراه داشت. هم‌زمان خلخالی با سفر به کردستان، با اعدام نه نفر در شهر پاوه، کشتن مخالفان را در جمهوری اسلامی آغاز کرد.

احمد اسکندری اسنادی از این یورش‌ها و نتایج آن، کشتار، توطئه‌های دولتی، گفت‌گوها با هیأت به اصطلاح صلح دولت و مواضع و رفتار گروها و احزاب کرد را در این کتاب آورده است. یادمانده‌های او بخش خواندنی این روزهای سیاه تاریخ در کردستان هستند.

“خاطرات و یادداشت‌ها (۱۳۵۹-۱۳۲۷)” که در دو بخش و ۵۰۰ صفحه تنظیم شده، برای همه آنانی که علاقمند به تاریخ کردستان و هم‌چنین چگونگی یورش حکومت به این خطه هستند، کتابی‌ست خواندنی. آشنایی بیشتر با سیمای تابناک شیخ عزالدین حسینی، روحانی برجسته کردستان، از ارزش‌های دیگر این کتاب است. این اثر را نشر باران در سوئد منتشر کرده است.

* این یادداشت نظر نویسنده را منعکس می‌کند و الزاما بازتاب‌دهنده نظر دویچه‌وله فارسی نیست.

EnglishGermanPersian